خوف پسنديده (خوف از خدا)

ترس و خوف پسنديده، خوف و خشيت از عظمت خدا و ذات كبرياى اوست كه در اصطلاح به آن «رهبت» گويند و نيز خوف از گناهان و معصيت‏هاست. هر اندازه معرفت انسان به ذات بارى‏تعالى بيش‏تر باشد و عظمت و قدرت او را درك نموده باشد، خوف او زيادتر مى‏شود؛ زيرا كمال معرفت در دل و جان اثر مى‏گذارد.

إنما يخشى الله من عباده العلماء إن الله عزيز غفور؛[1] فقط از بين بندگان خدا، دانشمندان حقيقى از او بيم دارند.

رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد:

انا اخوفكم من الله‏[2]؛ ترس من از خدا، از همه‏ى شما بيشتر است.

هم‏چنين مى‏فرمايد:

من كان بالله اعرف كان من الله اخوف‏[3]؛ هركس معرفتش به خداى متعال بيش‏تر باشد، خوف او نيز از خدا بيش‏تر خواهد بود.

اين خوف، چون از ايمان كامل و يقين راسخ ثابت سرچشمه مى‏گيرد، افضل فضايل و بسيار پسنديده است و موجب سعادت دنيا و آخرت خواهد شد و در قرآن و روايات معصومين عليه السلام بى‏نهايت از آن تمجيد و تعريف شده است. خداوند مى‏فرمايد:

إنما المؤمنون الذين إذا ذكر الله وجلت قلوبهم و إذا تليت عليهم آياته زادتهم‏

إيمانا و على ربهم يتوكلون؛[4] مؤمنون تنها كسانى هستند كه چون ياد خدا شود، دل‏هاى آنان ترسان گردد.

هم‏چنين مى‏فرمايد:

و أما من خاف مقام ربه و نهى النفس عن الهوى فإن الجنة هي المأوى؛[5] و اما هركس از عظمت و مقام پروردگارش ترسيد و خويشتن را از خواهش‏هاى نفس باز داشت، پس حتما جايگاه او بهشت خواهد بود.

و قال الله تعالى:

و لمن خاف مقام ربه جنتان؛[6] هركس از مقام و عظمت خداى تعالى بترسد، براى او دو باغ و بوستان بهشتى خواهد بود.

رسول اكرم صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد:

رأس الحكمة مخافة الله‏[7]؛ سرآمد هر دانش و حكمتى، ترس از خداست.

هم‏چنين مى‏فرمايد:

ما من مؤمن يخرج من عينيه دمعة و ان كانت مثل رأس الذباب من خشية الله ثم يصيب شيئا من حر وجهه الا حرمه الله على النار[8]؛ هيچ مؤمنى نيست كه از خوف خدا از چشم او اشكى بيرون بريزد و بر چهره‏اش برسد، مگر آن كه خدا آن چهره را بر آتش جهنم حرام كند، گرچه آن اشك به مقدار سر مگسى باشد.

و احاديث فراوانى درباره‏ى اين‏كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله و امير المؤمنين و ائمه اطهار عليهم السلام و اصحاب خاص آنان و بعض علما و صلحا، اين نوع خوف و خشيت را داشته‏اند، وارد شده است.[9]