جایگاه والای امر به معروف و نهی از منکر

احیای امر به معروف و نهی از منکر و آموزش آن دو به امت اسلامی یکی از مقاصد آن حضرت به شمار می‌رود: «اللهم‌ّ انّی أحب‌ّ المعروف و أنکر المنکر».

بی‌شک نخستین سنگ بنای هر جامعه‌ای «قانون است و بدون آن دستیابی به فلاح و رستگاری و ساحل امن خیالی است خام لیکن «قانون به تنهایی بس نیست بلکه باید مجری آگاه و ناظر امینی نیز در کار باشد.

در تمامی نظام‌های سیاسی فرد یاگروهی مأمور اجرای قانون و نیز نظارت بر چگونگی اجرای آن هستند؛ اما در نظام‌سیاسی اسلام افزون بر برگزیدگان خاص تعریف شده قانونی تمامی افراد جامعه‌اسلامی وظیفه نظارت بر اجرای قانون و پاسداری از حریم آن را بر عهده دارند.

این نظارت عمومی اسلامی که وظیفه بسیار سترگ و سنگین و ضامن اجرای عدل و داد و دستیابی آحاد جامعه به کمال و سعادت است «امر به معروف و نهی از منکر» نام دارد.با تأسف فراوان این نسخه شفابخش و این فریضه گران سنگ به وادی فراموشی سپرده شده یا در سایه عدم آگاهی از شرایط شیوه‌ها و مراتب آن به زهر کشنده و نسخه ویرانگری بدل گشته است زیرا آن که بدون شناخت رویکرد به عملی داشته‌باشد، چون رونده‌ای است که در مسیر غلط حرکت می‌کند و هر چه شتابش بیش دوری از مقصد و گمراهی‌اش بیشتر است «العامل علی غیر بصیرة کالسائر علی غیر الطریق لایزیده سرعة السیر الاّ بعداً».

به راستی ریشه این سهل انگاری و فراموش کاری چیست امام باقر (ع) در سخن نورانی اش به این پرسش پاسخ می‌دهد و آن را «دنیا دوستی و لذت جویی می‌داند:«در آخر الزمان گروهی پدیدار می‌گردند که ریاکاران و عابد نمایان و نادانان تازه به دوران رسیده را الگوی خود می‌دانند و از آنان پیروی می‌کنند. آنان فرمان دادن به نیکی‌ها و بازداشتن از بدی‌ها را واجب نمی‌شمارند، مگر زمان که از این طریق آسیب نبینندهمواره در پی راه گریز و بهانه جویی و عذر تراشی هستند. دنبال عیب جویی و جست و جوی لغزش‌های دانشمندان و آشکار ساختن رفتارهای زشت آنان هستند رویکرد آنان به نماز و روزه و سایر اعمالی است که به مال و جانشان آسیب نرساند، لیکن اگر نماز نیز به مال و جان آنان ضرری داشته باشد، از آن گریزانند، همان گونه که بلند پایه‌ترین و گران سنگ‌ترین واجبات (امر به معروف و نهی از منکر) را رها کرده‌اند».